Johann Sebastian Bach – człowiek, który pisał muzykę szybciej niż inni potrafili ją zagrać (ur. 211/31 marca 1685 w Eisenach, zm. 28 lipca 1750 w Lipsku)
Dziś jego nazwisko brzmi jak synonim muzyki klasycznej, a w niektórych kręgach niemal jak zaklęcie. Johann Sebastian Bach – bo o nim mowa – to kompozytor, który sprawił, że barok stał się czymś więcej niż stylem architektonicznym i fryzurą z natapirowanym czubem. Gdyby żył dziś, pewnie miałby tysiące fanów na Spotify i cyklicznie wrzucałby nowe dzieła na YouTube z dopiskiem „napisane między śniadaniem a obiadem”.
A teraz uwaga – Bach miał 20 dzieci (tak, nie pomyliłeś się – DWADZIEŚCIA), komponował prawie bez przerwy i jeszcze jakoś znajdował czas, by uczyć, grać i przetrwać bez kawy z kapsułki. To się nazywa barokowy multitasking.
Jak żył i działał człowiek, który uważany jest za jednego z największych kompozytorów wszech czasów – i dlaczego jego muzyka nadal kręci ludzi po trzystu latach?
Niepozorny geniusz z muzycznego rodu
Johann Sebastian Bach urodził się w 1685 roku w niemieckim Eisenach, w rodzinie, gdzie muzyka była jak powietrze – wszyscy grali, śpiewali albo przynajmniej umieli rozpoznać klucz wiolinowy z zamkniętymi oczami. Nic dziwnego, że młody Johann szybko odkrył, że jego największym marzeniem jest… komponować i grać do upadłego.
Już jako kilkulatek odstawiał takie cuda na klawesynie, że sąsiedzi pewnie zachodzili w głowę, co ten dzieciak bierze. A on po prostu miał to „coś”, co dziś nazywalibyśmy genialnym uchem i nadludzkim wyczuciem harmonii.
Mistrz, który nie lubił leniuchów
Bach był nie tylko kompozytorem, ale też nauczycielem, organistą, dyrygentem i szefem muzyki na dworach oraz w kościołach. Prawdę mówiąc, mógłby spokojnie obsłużyć cały dział muzyczny jednej telewizji – samodzielnie.
Zdarzało się, że musiał pisać jedną kantatę na tydzień, co oznaczało, że Bach siedział przy biurku z piórem w ręce tak często, jak współczesny pracownik korporacji przy Excela. Tylko że on tworzył arcydzieła, a nie tabelki z podsumowaniem sprzedaży.
I miał przy tym charakter – nie znosił nieróbstwa. Potrafił ostro zbesztać chórzystę, który fałszował, a uczniów trzymał krótko. Nie bez powodu niektórzy mówili o nim „muzyczny despota z sercem artysty”.
Muzyka Bacha – czyli jak matematyka zakochała się w dźwiękach
Jednym z powodów, dla których muzyka Bacha przetrwała tyle wieków, jest to, że łączy ona emocje i absolutną precyzję. Każda fuga, każda kantata, każda msza to nie tylko piękne dźwięki, ale też misternie skonstruowane dzieła logiczne, które można analizować jak matematyczne równania.
To nie jest tylko „ładna muzyczka do kawy” – to rozpędzony intelekt, ubrany w dźwięki. Dlatego właśnie Einstein słuchał Bacha, żeby się zrelaksować. (Tak, ten od względności – serio.)
Ciekawostki o Bachu, które brzmią jak legenda
- Napisał ponad 1000 utworów – a większość z nich ręcznie, bez edytora nutowego, bez Ctrl+C i Ctrl+V.
- Miał 20 dzieci z dwóch żon – z czego wielu zostało muzykami, bo przecież jabłko od klawesynu daleko nie pada.
- Był mistrzem improwizacji – potrafił tworzyć na poczekaniu tak, że ludzie zbierali szczęki z podłogi.
- Na starość oślepł, ale i tak nadal dyktował utwory swoim uczniom.
- Po śmierci był przez jakiś czas zapomniany, aż odkrył go na nowo inny wielki – Felix Mendelssohn, który uznał, że świat bez Bacha to jak herbata bez wody.
Bach – człowiek, który w baroku widział przyszłość
Johann Sebastian Bach nie był celebrytą. Nie brylował na salonach, nie potrzebował fleszy. Po prostu pracował, tworzył i zostawił po sobie muzykę, która przetrwała wieki.
I choć przez jakiś czas jego nazwisko zniknęło z pierwszych stron muzycznych kronik, to dziś nikt nie ma wątpliwości – to był geniusz totalny. A jego utwory dalej grane są na całym świecie, na wszystkich możliwych instrumentach – od organów, przez skrzypce, aż po gitary elektryczne.
